ارزیابی معیارهای رویان شناختی در جنس های matricaria, anthemis, chrysanthemum, taraxacum و tragopogn از تیره آفتابگردان

تیره آفتابگردان (composita ) غنی ترین تیره گیاهی آوندی با 1700-1600 جنس و 30000-24000 گونه در جهان است .این خانواده دارای خواص بسیار متفاوت و مهمی مانند خاصیت داروئی، زینتی و خوراکی می باشد. مطالعات وسیعی از جنبه های مختلف بر روی اعضاء این تیره انجام گرفته ولی با توجه به پراکنش وسیع و فراوانی گونه های آن، مطالعات انجام شده به ویژه مطالعات رویان شناختی، بسیار اندک است. در این بررسی ویژگی های رویان شناختی پنج گونه متعلق به پنج جنس از تیره asteraceae مورد مطالعه قرار گرفت. این پنج گونه عبارتند از: 1- matricaria chamomilla l. از طایفه anthemideae و جنس matricaria. 2- anthemis odontostephana boiss. var.odontostephanaاز طایفه anthemideae و جنس anthemis. 3- chrysanthemum coronarium l. از طایفه anthemideae و جنس chrysanthemum. 4- taraxacum officinale f. h. wigg. از طایفه cichorieae و جنس taraxacum. 5- tragopogon reticulatus boiss & huet از طایفه cichorieae و جنس tragopogon. گل ها و غنچه ها در مراحل مختلف نمو برداشته شد، در فیکساتور faa70 تثبیت و در الکل 70% نگهداری شد. نمونه ها قالب گیری و با میکروتوم به ضخامت 10-7 میکرومتر برش گیری گردید. رنگ آمیزی با روش pas بر اساس پروتوکل پیشنهادی yeung انجام گرفت و مطالعه کامل لام های میکروسکوپی تهیه شده از مراحل مختلف تکوین اندام های تولید مثلی با دقت فراوان انجام شد. نتایج این پژوهش علاوه بر توصیف دقیق مراحل تکوین تخمک و کیسه رویانی، تکوین بساک و دانه گرده در پنج گیاه مورد مطالعه، نشان داد که در گیاهان فوق موارد نادر و استثنایی از قبیل پدیده nemec، جنین زایی حاصل از آنتی پود، افزایش آنتی پود و افزایش سینرژید وجود دارد. در مجموع تکوین دانه گرده بر اساس الگوی استاندارد گیاهان دولپه و تکوین کیسه رویانی بر اساس تیپ پلی گونوم می باشد. همچنین نتایج نشان داد که صفاتی از قبیل وجود یا عدم وجود پایک در مادگی، طول و عرض تخمدان و تخمک و کیسه رویانی، موقعیت مگاسپوروسیت و مگاسپور فعال، تعداد آنتی پودها، تعداد سینرژیدها، تغییرپذیری در لایه های بساک، تعداد هسته های های دانه گرده و ... می تواند در کنار سایر صفات، در تاکسونومی مورد استفاده قرار گیرد. نتایج حاصل از مطالعات الکتروفورز پروتئین های بذر و تا حدودی استولیز گرده نیز تکمیل کننده و تأیید کننده یافته های رویان شناختی بود. مطالعات کروموزومی، گزارش برای اولین بار سطح پلی پلوئیدی 2n=4x=36در anthemis odontostephana و گزارش سطح اکتاپلوئیدی 2n=8x=48در tragopogon reticulatus را نشان داد. همچنین کلیه اسانس های تهیه شده اثرات ضد باکتریایی متوسط تا قوی را نشان دادند.